1. Khi dữ liệu không nói chuyện với con người

Một doanh nghiệp hiện đại có thể lưu trữ hàng triệu dòng dữ liệu mỗi năm – hợp đồng, phiếu thu, nhân sự, dự án, khách hàng, KPI…
Nhưng phần lớn dữ liệu đó nằm im, bị khóa trong các bảng, các phần mềm, và các file Excel rải rác.

Một ngày, CEO muốn biết:

“Có bao nhiêu khách hàng đã ký hợp đồng nhưng chưa thanh toán trong tháng này?”

Phòng kế toán mở phần mềm tài chính.
Phòng kinh doanh mở CRM.
Phòng dự án mở bảng quản lý tiến độ.
Và sau 3 cuộc gọi, 5 file Excel, 2 tiếng đồng hồ — anh vẫn chưa có câu trả lời chính xác.

Dữ liệu đang bị tách rời.
Và con người – dù là lãnh đạo hay nhân viên – không thể “hỏi” được hệ thống của chính mình.

Chuyển đổi số không dừng ở việc số hóa dữ liệu, mà phải tiến đến hiểu và trò chuyện được với dữ liệu.
Đó chính là lý do Luklak xây dựng Universal Query Language (UQL) – ngôn ngữ phổ quát giúp doanh nghiệp hỏi được mọi câu hỏi nghiệp vụ, và nhận được câu trả lời tức thì.

2. UQL là gì – và vì sao nó đặc biệt

2.1. Định nghĩa ngắn gọn

UQL (Universal Query Language) là ngôn ngữ truy vấn dữ liệu phổ quát của Luklak, cho phép người dùng:

  • Truy vấn bất kỳ Object nào (Hợp đồng, Khách hàng, Dự án, Phiếu thu…)
  • Kết nối dữ liệu giữa các Object khác nhau
  • Tạo bộ lọc, báo cáo, hoặc automation mà không cần lập trình

Cấu trúc của UQL đơn giản đến mức người vận hành, không cần biết code, cũng có thể sử dụng.

Ví dụ, để hỏi:

“Danh sách khách hàng ở Hà Nội đã ký hợp đồng nhưng chưa thanh toán?”

Chỉ cần một câu:

object("Khách hàng")
.where("Tỉnh thành" = "Hà Nội")
.where("Hợp đồng.Trạng thái" = "Đã ký")
.where("Phiếu thu.Trạng thái" != "Đã thanh toán")

Hệ thống trả về danh sách đúng người, đúng việc, đúng thời điểm.

2.2. Tại sao UQL là “universal”

Bởi vì nó không phụ thuộc vào module hay phòng ban.

Dù bạn đang ở CRM, HR, Finance hay Project – tất cả đều nói cùng “ngôn ngữ dữ liệu”.
UQL hoạt động xuyên suốt trên nền Universal Object (đã giới thiệu ở Bài 5), nên mọi loại dữ liệu đều có thể được nối với nhau một cách tự nhiên.

Điều này tạo ra một bản đồ ngữ nghĩa thống nhất cho toàn doanh nghiệp – nơi mọi người có thể cùng nhìn, cùng hỏi, và cùng hiểu.

3. Khi ngôn ngữ truy vấn trở thành ngôn ngữ tư duy

Con người có ngôn ngữ để diễn đạt suy nghĩ.
Doanh nghiệp có UQL để diễn đạt logic vận hành.

Ví dụ, khi một quản lý hỏi:

“Dự án nào đang bị chậm do chưa nhận thanh toán?”
“Nhân viên nào có hiệu suất cao nhất trong tháng này?”
“Sản phẩm nào mang lại biên lợi nhuận lớn nhất?”

Đó không chỉ là câu hỏi về dữ liệu.
Đó là câu hỏi về cách doanh nghiệp vận hành.

Và UQL chính là cầu nối giữa ngôn ngữ con người và ngôn ngữ dữ liệu.

Khi bạn có thể hỏi và nhận câu trả lời ngay lập tức, tư duy ra quyết định chuyển từ:

  • Cảm tính → Dữ liệu hóa
  • Báo cáo thủ công → Phản xạ tức thì
  • Chờ đợi IT → Tự chủ vận hành

4. Từ truy vấn đến hành động – dữ liệu không chỉ để xem

Một trong những điểm khác biệt lớn của UQL là:
Kết quả truy vấn có thể trở thành hành động.

Ví dụ:

  • Truy vấn ra danh sách khách hàng chưa thanh toán → Gửi thông báo tự động qua Object Chat.
  • Truy vấn ra dự án chậm tiến độ → Gắn vào automation “nhắc người phụ trách”.
  • Truy vấn ra hợp đồng trên 500 triệu → Gửi email duyệt cho Giám đốc.
  • Truy vấn ra phiếu thu chưa đối soát → Cập nhật trạng thái tự động khi có giao dịch mới.

Tức là, UQL không chỉ “hỏi”, mà còn hành động cùng bạn.
Nó chính là “bộ não ngôn ngữ” cho các automation thông minh của Luklak (như đã nói ở Bài 7).

5. “Dân chủ hóa dữ liệu” – để ai cũng có thể hỏi và hiểu

Trong doanh nghiệp truyền thống, dữ liệu là “đặc quyền của IT hoặc quản lý cao cấp”.
Nhân viên tuyến đầu – người chạm thực tế nhiều nhất – lại ít được tiếp cận dữ liệu nhất.

UQL thay đổi điều đó.

Bất kỳ ai có quyền truy cập đều có thể:

  • Tự lọc dữ liệu theo tiêu chí mình cần
  • Tự tạo báo cáo theo vai trò
  • Tự lưu truy vấn để sử dụng hàng ngày
  • Tự chia sẻ cho đồng nghiệp

Ví dụ:

  • Nhân viên Sale lọc “Khách hàng chưa follow-up trong 3 ngày”.
  • Nhân viên HR lọc “Ứng viên đã phỏng vấn nhưng chưa gửi offer”.
  • Kế toán lọc “Phiếu thu quá hạn hơn 7 ngày”.
  • CEO lưu “Top 10 khách hàng đóng góp 80% doanh thu”.

Dữ liệu không còn là “bức tường kỹ thuật”, mà trở thành ngôn ngữ chung để mọi người cùng cải tiến.

6. Khi Kaizen gặp dữ liệu – vòng lặp cải tiến ẩn sau từng truy vấn

Kaizen dạy rằng: muốn cải tiến, phải đo được, thấy được, và hiểu được.

Mỗi truy vấn UQL là một “lần soi gương” của doanh nghiệp:

  • Bạn thấy rõ mình đang chậm ở đâu.
  • Bạn biết nguyên nhân nào gây tắc nghẽn.
  • Và bạn hành động để sửa ngay.

6.1. Vòng Kaizen dữ liệu của Luklak

  1. Quan sát (Plan): Tạo truy vấn để xác định vấn đề (ví dụ: dự án trễ, đơn hàng lỗi).
  2. Hành động (Do): Dùng automation để xử lý hoặc cảnh báo.
  3. Đo lường (Check): Dashboard phản hồi realtime.
  4. Cải tiến (Act): Điều chỉnh workflow hoặc trigger mới.

Và vòng lặp đó diễn ra mỗi ngày, trong từng truy vấn.

Không cần cuộc họp dài dòng.
Chỉ cần một câu hỏi đúng – và hệ thống trả lời ngay.

7. Case study: Từ bảng Excel đến ngôn ngữ chung

Công ty giáo dục H.A. từng quản lý học viên, lớp học, và thu phí trên ba phần mềm khác nhau.
Khi cần thống kê doanh thu theo chi nhánh, họ phải ghép dữ liệu thủ công mỗi cuối tháng – mất 2 ngày làm việc.

Sau khi chuyển sang Luklak, họ tạo các Object:

  • Học viên
  • Lớp học
  • Phiếu thu
  • Giáo viên
  • Ca học

Và chỉ với UQL, họ có thể hỏi:

object("Phiếu thu")
.where("Ngày tạo" between "01/10/2025" and "31/10/2025")
.groupBy("Chi nhánh")
.sum("Số tiền")

→ Báo cáo doanh thu tự động, realtime, phân loại theo chi nhánh.

Tiếp theo, họ mở rộng:

  • “Học viên nào chưa hoàn thành 80% buổi học?”
  • “Giáo viên nào có feedback tốt nhất?”
  • “Chi nhánh nào có tỷ lệ hoàn phí cao?”

Nhờ đó, việc phân tích chuyển từ cảm tính sang dữ liệu hóa.
Mỗi phòng ban đều có thể “nói chuyện với dữ liệu” bằng ngôn ngữ của riêng họ.

Kết quả:

  • Thời gian tổng hợp báo cáo giảm từ 2 ngày xuống còn 10 phút.
  • Tỷ lệ sai số gần như bằng 0.
  • Các quyết định marketing và tài chính nhanh hơn gấp 3 lần.

8. Khi dữ liệu trở thành giác quan của doanh nghiệp

Một doanh nghiệp hiện đại cần dữ liệu như con người cần giác quan.
Không có dữ liệu, bạn chỉ đang đi trong bóng tối.

UQL giúp doanh nghiệp:

  • Nhìn: thấy được toàn bộ hệ thống.
  • Nghe: phản hồi ngay khi có sự kiện bất thường.
  • Cảm: biết được xu hướng đang thay đổi.
  • Phản xạ: hành động kịp lúc bằng automation.

Với UQL, doanh nghiệp không chỉ lưu trữ dữ liệu – mà cảm nhận được dữ liệu.

Đó là khác biệt giữa “doanh nghiệp dùng phần mềm” và “doanh nghiệp có trí tuệ số”.

9. UQL và tương lai của quản trị thông minh

Khi AI và ngôn ngữ tự nhiên phát triển, UQL trở thành cầu nối hoàn hảo:
vừa có cấu trúc rõ ràng, vừa dễ hiểu với máy.

Tương lai, Luklak đang hướng tới việc cho phép người dùng “nói” trực tiếp bằng tiếng Việt:

“Cho tôi danh sách hợp đồng trên 100 triệu chưa thanh toán.”
→ Hệ thống tự chuyển thành truy vấn UQL và hiển thị kết quả.

Đó là bước tiến tự nhiên:
từ ngôn ngữ dữ liệu, đến ngôn ngữ tự nhiên, và cuối cùng là ngôn ngữ tư duy.

10. Kết luận: Ngôn ngữ chung để Kaizen mọi thứ

Trong thế giới phân mảnh dữ liệu, UQL chính là ngôn ngữ chung giúp mọi bộ phận cùng nói chuyện.
Nó giúp doanh nghiệp Việt không cần hệ thống triệu đô vẫn có năng lực data intelligence như các tập đoàn lớn.

Với Universal Query Language:

  • Dữ liệu không còn bị khóa.
  • Người vận hành không còn phụ thuộc IT.
  • Quyết định không còn mù mờ.
  • Cải tiến không còn xa vời.

Mỗi câu truy vấn là một bước tiến nhỏ của Kaizen –
và khi hàng trăm người trong công ty cùng “hỏi – hiểu – hành động”,
cả tổ chức trở thành một cơ thể thông minh.

Tóm tắt thông điệp

  • UQL (Universal Query Language) là ngôn ngữ phổ quát giúp doanh nghiệp hỏi và hiểu dữ liệu của mình.
  • Cho phép truy vấn xuyên Object, tạo báo cáo, kích hoạt automation mà không cần code.
  • Biến dữ liệu thành hành động – “hỏi được là làm được.”
  • Là công cụ Kaizen dữ liệu giúp doanh nghiệp đo – hiểu – cải tiến liên tục.
  • Khi dữ liệu nói cùng một ngôn ngữ, doanh nghiệp nói cùng một hướng.

Lego trao sức mạnh, Kaizen dẫn lối.
Universal Query Language – Ngôn ngữ phổ quát để trò chuyện với dữ liệu.